Dereń jadalny (Cornus mas) jest obecnie bardzo modnym i cenionym krzewem owocowym. Większość pytanych przeze mnie osób jest przekonana, że rośnie w Polsce dziko. A nie jest to w 100% prawda… Dereń jadalny to roślina preferująca gleby wapienne. Rośnie w naturze na górskich, suchych zboczach w Europie pd-wsch. i pd-zach. Azji. W Górach Dynarskich na przykład jest niezwykle pospolity. Pod koniec marca, całe góry są żółte od kwiatów derenia jadalnego. Dużo go też na Krymie. To, że derenia jadalnego postrzegamy jako rodzimą dziką roślinę jadalną wynika z tego, że występował w… granicach Polski przedwojennej. Najbliższe naturalne stanowiska derenia jadalnego są na Ukrainie niedaleko od polskiej granicy. Stąd dużo jadalnych dereni w Przemyślu i Sanoku oraz w Arboretum w Bolestraszycach, które specjalizuje się w hodowli tej rośliny. Dereń omija nas też od południa… występuje na Słowacji, dochodząc prawie pod Beskid Niski i Bieszczady. Na pocieszenie zostaje nam rodzimy dereń świdwa (Cornus sanguinea). Podobny krzew, ale mniej długowieczny (i dający odrosty korzeniowe). Owoce ma czarne, niezbyt trujące, ale niesmaczne. Na Węgrzech barwiono nimi czasem wino. Gdzie można zobaczyć duże stanowiska derenia jadalnego blisko Polski (i wybrać się na zbiory…)? Choćby kilometr na wschód od miasta Vranov nad Toplou, na zboczu pod zamkiem, czy w Slovenskim Krasie w pd. Słowacjo. Na Węgrzech też go dużo, np. w okolicach Aggtelek (przy Slovenskim Krasie) i w Górach Zempleńskich, między granicą słowacką a Tokajem. Dla mieszkańców polskich Karpat to naprawdę niedaleko. Duże stare derenie można znaleźć w miejskich i wiejskich parkach. Na przykład w okolicach Krosna są takie okazy w Wiśniowej, Klimkówce, czy Zarszynie. Niestety takie parki mają teraz często właścicieli, którzy pewnie nie do końca życzą sobie, żeby po nich łazić i zbierać derenie jadalne. Niestety rzadko widuje się siewki derenia jadalnego w Polsce. Zwykle nie przebijają się przez bujną roślinność (gatunek ten ma szansę wygrać konkurencję z innymi krzewami i drzewami w suchym i ciepłym miejscu, na glebie wapiennej np. na Jurze). Pozostaje więc uprawa. Po kilku latach doczekamy się sporych zbiorów. Ale jeśli znacie jakieś duże krzewy w miejscach publicznych, gdzie ludzie mogą zbierać owoce tej wspaniałej rośliny, dajcie znać w komentarzach.